VROM.nl, oktober 2004

Bladblazer

“In september, all the leaves come tumbling down”, zingt Van Morrisson. Afgezien van het feit dat de blaadjes bij ons een maand later vallen, zijn mijn associaties met de herfst de laatste jaren een stuk minder prozaïsch. Herfst is het seizoen van de bladblazers geworden. In volle kracht bulderen ze weer door de buurt. De tuinterreur van suburbia.

Amerika is in veel zaken ons voorland, dus laat ik u een tafereel schilderen dat ik daar afgelopen voorjaar in Houston zag. Mijn aandacht werd getrokken door een oorverdovend motorgebulder. Toen ik omkeek, zag ik een simultaan optreden van één motormaaier en vier mannen met bladblazers. Ze droegen allemaal grote rode oordoppen en bewogen zich als zombies langzaam heen en weer over de paden in het park. In de lente vallen er weinig blaadjes van de bomen, maar in Houston hadden de bladblazers (‘blowers’) de functie van bezems overgenomen. Als het maar gemotoriseerd gaat.

Maar omdat die dingen zo hard blazen, waaien de papiertjes op de grond van het ene pad op het andere, waarna de collega -ook niet gek- het papiertje weer terugblaast. Ik kon m’n ogen niet geloven bij deze oorverdovende slapstick. Ondertussen bliezen de mannen onverstoorbaar door.

Ook in Nederland is tuinieren een luidruchtige hobby geworden. Het gebruik van de kettingzaag is tamelijk zeldzaam en voorbehouden aan het voorjaar, maar later in het seizoen komt er een keur van gemotoriseerde apparaten in actie. De motormaaier natuurlijk, want wie koopt er in ‘s hemels naam nog zo’n handmaaier. En dan de kantjesmaaier met zo’n gierend zwiepend kunststofdraadje. Tenslotte mag ook de elektrische heggeschaar niet ontbreken. U weet wel, een apparaat met zo’n kort snoertje dat zelfs de meest onhandige huis-en-tuinman hem niet meer kan doorknippen. En na een boel geworstel ziet de heg eruit alsof die afgeschroeid is in plaats van geknipt. De enige tuingereedschappen zonder snoertje of benzinetank zijn de snoeischaar en de schop. Maar ik vermoed dat ook daar hard op gestudeerd wordt.

Niets overtreft echter de bladblazer. Een luidruchtiger en nuttelozer apparaat is bij mijn weten nooit uitgevonden. Wie bladen of gras bijeen wil harken is met een grashark een stuk sneller klaar met als enige geluid het trillende schrapen van de hark over de grond.

Een bladblazer is niet handiger, sneller of beter dan een eenvoudige grashark. Wel duurder, zwaarder en vooral: een stuk luidruchtiger.

Hoe bestaat het dat in Nederland alle geluidsoverlast geregeld is, maar dat uitgerekend de bladblazer voluit kan brullen zonder dat iemand daar aanstoot aan neemt? Neem de scooters. Daar bestaan voorschriften voor. Zodra er een controle is, valt 90 procent door de mand omdat het apparaat is opgevoerd en de bestuurder geen helm draagt. Maar hoe rumoerig die scooters ook zijn, ze zijn wel in een oogwenk weer verdwenen. Varrroooeemm.

Dit in tegenstelling tot de vermaledijde blowers. Die krengen blijven eindeloos op dezelfde plek brullen. Juist omdat ze zo weinig effecief zijn, is de buurman een half uur in zijn tuin bezig om de blaadjes onder de boom bijeen te blazen.

Wat is het toch wat mensen ertoe brengt om de voorkeur te geven aan een stuk gereedschap alleen omdat er een snoer aan zit. Waarom neemt men toch klakkeloos aan dat gemotoriseerd ook beter betekent. Is het een ouderwets soort vooruitgangsgeloof? Of gewoon luiheid? Ik kom er niet achter, maar dat weerhoudt me er niet van een oproep te doen tot actie.

Meneer de Staatssecretaris, kunt u geen lawaaibelasting op die dingen heffen? Laten we zeggen een euro per decibel. Dan is het gauw afgelopen met die flauwekul en dan kunnen we volgende herfst misschien weer het neerploffen van de kastanjes horen. Immers, niet alle eikels hangen in de boom.

copyright © Het Inzicht / Jos Wassink, 2004

VROM.nl, september 2004

Klimaatspagaat

KLIMAATSPAGAAT

Het leek wel ‘shock & awe’ op de klimaatdag die eind juni in Maarssen gehouden werd. Professor Pier Vellinga (faculteit aard- en levenswetenschappen, VU) voorspelde zelfs de ondergang van Nederland. Vellinga voorziet abrupte veranderingen van het klimaat als gevolg van het broeikaseffect. De gestaag stijgende temperatuur zou de warme golfstroom kunnen stoppen, of methaan kunnen vrijmaken uit de zeebodem. Dat zou de temperatuur nog verder verhogen omdat methaan, net als kooldioxide, een broeikasgas is. De op hol geslagen temperatuur zal het landijs op Groenland doen wegsmelten, hetgeen een zeespiegelstijging van vijf tot zeven meter betekent.

Amersfoort aan zee.

Om aan die plagen te ontkomen, betoogt de professor, is een 30% afname van de mondiale CO2-uitstoot een absoluut minimum. Dertig procent, houdt u dat even vast.

Maar hoe staat het eigenlijk met de CO2-beperking? Het Kyoto-protocol uit 1997 legt Nederland een reductie op van zes procent ten opzichte van 1990. Even wat cijfers: in 1990 was de Nederlandse uitstoot 165 miljoen ton CO2 per jaar, nu is dat 183 miljoen ton. Dat is een stijging van 10%. En toch claimt Nederland aan de Kyoto-norm te voldoen. Rara, hoe kan dat?

Dat Nederland toch een voldoende haalt voor Kyoto is voornamelijk te danken aan een boekhoudkundige truc. Er is namelijk een soort mestboekhouding opgesteld voor broeikasgas, die landen in staat stelt om de CO2-uitstoot in een ander land te beperken en de besparing op de eigen emissie in mindering te brengen. Mooie termen als ‘Clean Development Mechanism’ en ‘Joint Implementation’ moeten pijnlijk feiten verhullen, want de vreselijke waarheid is:

Het lukt ons niet om de CO2-uitstoot te verminderen.

Niet in Nederland en niet in de wereld. Dat laatste wordt duidelijk uit de meetreeks van Charles David Keeling op Hawaii. Hij mat er vanaf 1958 het CO2-gehalte en zag in de loop der tijd de waarde met 17% toenemen (waarvan 4% sinds 1990). De zogenaamde Keeling curve toont een gestaag stijgende CO2-concentratie in de atmosfeer en het is daarmee een tamelijk ontnuchterend en verontrustend plaatje. Zoekt u het eens op met Google.

Als het over klimaat gaat, staan verwachting en doelstelling haaks op elkaar. Eerst maar de doelstelling. Volgens Vellinga -daar is ie weer- is dertig procent minder CO2 het absolute minimum. Hij staat daarin niet alleen. De meeste wetenschappers raden dat aan omdat het op termijn (tot 2030) de temperatuurstijging tot twee graden zou beperken. Twee graden temperatuurstijging wordt gezien als de grens. Daarboven zijn de plagen van Vellinga niet langer uit te sluiten.

Maar wat is de verwachting? De OESO verwacht dat de wereld voorlopig nog sterk afhankelijk blijft van fossiele brandstof. Momenteel is 80% van alle energie afkomstig uit fossiele bron en de OESO verwacht daarin nog een lichte stijging. Daarenboven verwacht het International Energy Agency dat het totale energieverbruik tot 2030 met 60% zal groeien. Bij elkaar genomen betekent dat een verwachte toename van de CO2-uitstoot met 63%.

Voilà de klimaatspagaat: 30% daling is nodig, maar de verwachting is juist een 60% stijging.

Aan staatssecretaris Van Geel nu de taak om de CO2-beperking komend najaar hoog op de Europese agenda te krijgen. Hij moet daarbij behoedzaam manoevreren tussen voldoende daadkracht en economisch realisme. Van Geel beseft heel goed dat 30% reductie een mission impossible is, maar hij heeft nog een troef in z’n mouw. Hij wil de onmogelijke CO2-doelstelling verbinden met een andere Europese hersenschim: de kenniseconomie. Uit dat onmogelijke huwelijk zouden innovaties moeten ontspruiten op het gebied van duurzame energie. En hoe gek het ook klinkt, het zou nog best eens iets kunnen opleveren. Maar daarover volgende keer meer.

copyright © Het Inzicht / Jos Wassink, 2004