Brussel zwijgzaam over Europese groene stroommarkt

Stromen, 27 april 2007

Brussel zwijgzaam over Europese groene stroommarkt

De Europese Commissie hecht veel waarde aan een Europese markt voor duurzame energie omdat lidstaten zo beter aan hun energiedoelstellingen zouden kunnen voldoen. Bovendien zou een groene stroommarkt investeringen in duurzame energie stimuleren. Helaas is het onduidelijk hoe een dergelijke markt geregeld moet worden.

³Feed-in systemen zijn één manier om groene stroom te stimuleren, certificaten een andere,² zei Hans van Steen, afdelingshoofd energie en transport (DG-TREN) van de Europese Commissie. Hij sprak op de conferentie van de Unie van Elektriciteitsbedrijven, Eurelectric, op 18 april in Brussel. ³We hebben nog geen keuze gemaakt over welk systeem het beste werkt, maar we zullen er tegen het eind van het jaar de Europese Raad over moeten adviseren.²

De groene stroommarkt moet het lidstaten vereenvoudigen om groene stroom te importeren. Voor Nederland is dat van belang. In 2005 bijvoorbeeld werd er meer groene stroom geïmporteerd (8,6 GWh) dan binnenlands geproduceerd (6,8 GWh is 6,1%). De Europese doelstelling vereist 9% duurzame stroom in 2010. In het kader van de Europese energiedoelstellingen voor 2020 is het aandeel duurzaam in de elektriciteitsvoorziening zelfs 34%, verwacht Eurelectric. ³Daarvoor is een Europese groene stroommarkt nodig,² zegt secretaris generaal Paul Bulteel. Maar het is onduidelijk hoe groene stroom over de grenzen verhandeld kan worden, omdat verschillende Europese lidstaten uiteenlopende stimuleringssystemen in het leven hebben geroepen.

In Duitsland bijvoorbeeld wordt groene stroom gestimuleerd door het in april 2000 geïntroduceerde zogenaamde feed-in systeem. Stroomproducenten, klein en groot, ontvangen een vaste prijs voor hun stroom die bepaald is door het zogenaamde Erneuerbare Energieën Gesezt of EEG. Onder invloed van die wet is het aandeel van groene stroom gestegen van 3,0% in 2000 naar 10,5% in 2006. Volgens Till Böhmer van de Vereniging van Duitse Elektriciteitsbedrijven VDEW heeft het EEG de groene stroom krachtig gestimuleerd, evenals de innovatie, maar toch is het feed-in systeem volgens hem niet geschikt als model voor Europa. Door de vaste prijs is groene stroom een vreemde eend in de bijt van de vrije stroommarkt. Toen duurzame energie nog een marginaal gebeuren was, maakte dat weinig uit. Maar nu wordt de markt soms overspoeld door windenergie.

Zweden koos voor een zogenaamd verplichtingsysteem met certificaten. Producenten van groene stroom (wind, nieuwe waterkracht, biobrandstof, zonne-energie, geothermisch, golf- en getijdenenergie) ontvangen per MWh Elcertificaten van de Zweedse staat. Die hebben een door de markt bepaalde waarde (momenteel rond 220 Euro/MWh) en worden opgekocht en afgeboekt door leveranciers. Het certificaatsysteem verschaft energieproducenten variabele extra inkomsten bovenop de marktprijs van elektriciteit. Vanaf 2003, toen het Zweedse Energie Agentschap de maatregel introduceerde, is de duurzame elektriciteit meer dan verdubbeld: van 5,6 naar 12,1 TWh.

Nederland voerde tot vorig jaar met de MEP nog een derde vorm van ondersteuning: een zogenaamd premiumsysteem, waarbij de producent een vaste premie ontving bovenop de variabele marktprijs.
De Europese Commissie ziet zich nu geconfronteerd met een gevoelige opdracht: de Europese markt schreeuwt om harmonisatie, maar iedere keuze kan gevoelig liggen bij lidstaten. ³Moeten we dan de 19 lidstaten die met feed-in- en premiumsystemen werken dan gewoon negeren?² Vroeg Beatriz Yordi Aguirre zich af. Zij is verantwoordelijk voor het beleid van DG-TREN. ³Of moeten we Zweden vertellen dat hun certificaten de bak in kunnen, hoewel ze succesvol zijn geweest?²

Hoewel de Europese Commissie de kaken op elkaar houdt, wordt er achter de schermen gelobbyd voor een Europees elektriciteit certificatensysteem (EECS) dat een garantie van oorsprong biedt voor groene stroom. Bij aankoop van groene stroom komen de groene MWh¹s op het conto van de consument, en worden afgeboekt van de producerende lidstaat. Dat gebeurt nu niet. Voorstanders verwachten dat het EECS ertoe zal leiden dat investeringen daar terecht komen waar groene stroom het goedkoopst opgewekt kan worden.

copyright © Het Inzicht / Jos Wassink, 2007