Fietsend rond de Noordzee – 2

Moeder aller windmolens in Tvind - Foto: Koos Termorshuizen

RNW, 11 aug 2009

De economische crisis is nog niet voorbij of de energieproblemen en de klimaatverandering dienen zich al aan. Het roer moet om, klinkt het overal. Alles moet anders, en duurzaamheid is het nieuwe credo. Maar hoe? Op zoek naar alternatieven fietsten Jos Wassink en Koos Termorshuizen rond de Noordzee. Zesduizend kilometer in het zadel, zoekend naar duurzaamheid. Groene energie, minder afval en mensen met een missie. In drie afleveringen doet Jos Wassink verslag van hun zoektocht. In de tweede aflevering volgen ze de Duitse en de Deense kust.

Download als mp3

Weblink naar RNW-website

Weblog Noordzeetocht

De Duitse kust lijkt erg op de Groningse: schapen, schapen en nog eens schapen die de dijk begrazen. Een zandstrand is er nauwelijks te vinden, want de Wadden strekken zich langs de hele Duitse Noordzeekust uit.

Norderney
Albert de Hoop, burgemeester van Ameland, had ons aangeraden een bezoek te brengen aan het Duitse waddeneiland Norderney. Daar is men bewust bezig met rioolslib. Dankzij de relatief geïsoleerde ligging van de eilanden is men daar – zowel op Ameland als op Norderney – creatief bezig en vindt men vernieuwende oplossingen.

Op Norderney laat ‘Klärungsmeister’ Fridolin May riet groeien op rioolslib. In tien jaar tijd worden de planten bijna drie meter hoog. Maar belangrijker is dat ze de hoeveelheid rioolslib met 93 procent verminderen. En dat is mooi meegenomen als je al het restafval per schip naar het vasteland moet vervoeren. Daardoor is er minder transport nodig en bespaart men zowel energie als kosten.

De Deense kust biedt de fietsers enorm veel rust: overal vrij liggende fietspaden. Het wegdek eist wel wat van de aandacht op, het is vaak een grindweggetje. In de Deense duinen liggen duizenden vakantiehuisjes schijnbaar willekeurig uitgestrooid. Iets meer landinwaarts, bij het ingeslapen Ulfborg, ligt Tvind. Een roodwitte windmolen valt hier op in het landschap.

Windmolens
In de jaren zeventig heeft een groep leraren Tvind gesticht. Na een wereldwijde zoektocht per bus naar ‘het goede’ is men hier neergestreken. Ze zagen met afgrijzen de opkomst van kernenergie, en wilden een statement maken. Met een initiatief zoals dat waarschijnlijk alleen toen kon, werden vele idealistische vrijwilligers gemobiliseerd om samen een windmolen te bouwen, met het doel energie op te wekken.

Om een lang verhaal kort te maken: in 1978 begon de molen te draaien, en als hij de afgelopen weken daarmee niet gestopt is, draait hij nu nog. Het is de eerste grote windmolen in Europa. Hij produceert ongeveer een megawatt. We hebben een uitgebreid bezoek gebracht aan de molen, een inspirerend voorbeeld voor wie in zijn eigen omgeving iets wil opstarten.

Energie uit golven
Een stukje noordelijker dan Ulfborg ligt een grote plas zeewater, de Nissum Bredning. Hoewel twee landtongen deze zeearm voor een deel afsluiten, is de verbinding met de Noordzee open genoeg om daar relatief grote golven te laten ontstaan. Daarom heeft het Deense Folkecenter aan de oever van dat water een proeflocatie ingericht voor de opwekking van energie uit die golven.

Die vorm van energieproductie staat nog geheel in de kinderschoenen. Men breekt zich het hoofd over de vraag hoe men de installatie zo stevig kan maken en bevestigen dat het al die golven overleeft. Op deze plaats zijn al tientallen systemen beproefd, het ene met meer succes dan het andere.

Bij Skagen botst de Noordzee met het Kattegat. Wij zakten nog even af naar Frederikshavn en staken daarna per boot over naar Noorwegen. Daarover en over de Britse eilanden gaat aflevering 3.