Kitsch voor de kust

VROM.nl, januari 2008

Kitsch voor de kust

Ik dacht dat het een grap was, dat tulpvormige eiland voor de kust van Zuid-Holland. De stengel begon ter hoogte van Hoek van Holland en de bloem lag voor IJmuiden. Maar het was geen grap. Kamerlid Joop Atsma had het plan bedacht, en een ruime meerderheid van de Tweede Kamer vond het een prima idee. Ook het innovatieplatform had er wel oren naar, evenals ,oh wonder, het nationale baggergilde.

Michael Persson merkte in het Technisch Weekblad al op dat de tulp weinig met innovatie van doen heeft. Hij vond het slechts een uithangbord van bestaande technieken en gevestigde belangen. Royal Haskoning heeft voor de kust van Dubai al enkele palmvormige eilanden opgespoten en zo zouden we nog wel even door kunnen gaan: een stokbroodeiland voor Frankrijk, een wodkafles voor de Russische kust en een sushi-vormig atol voor Japan. Ieder land een nationaal stukje kitsch voor de kust.

Verder bleef het doel van het eiland erg vaag. Meer ruimte, ja. Maar waarvoor? Schiphol op zee, woningbouw (de meest lucratieve optie) of een extra kustverdediging met het oog op de stijgende zeespiegel? Tegenstrijdige opties als je het mij vraagt, want wie koopt een huis op een eiland dat de frontlinie vormt van de opgelaaide strijd tegen het water? Planoloog Marius Heijn betoogde bovendien in de NRC next dat activiteit op het tulpeiland de congestie in de randstad alleen maar zou verergeren: “Neem op een willekeurige ochtend maar een kijkje op de A6 tussen Almere en Amsterdam.” Neen, als je ruimte zoekt en verkeersdrukte wilt verminderen, dan kun je beter de Flevolijn aanleggen naar het lege noorden.

Ook vraag ik me af hoe de Noordzee zou reageren op zo’n kunstwerk. Ik herinner me dat de plaatsing van stenen uitlopers loodrecht op de kust ter bescherming van het strand vaak kilometers verderop tot onverwachte afkalving leidde. De stroming langs de kust zit vol raadsels. Zo vormt zich sinds enkele jaren spontaan een eiland voor Den Helder. De Razende bol ontwikkelt zich spontaan van zandbank tot eiland. Hoe duurzaam kan dan zo’n kunsteiland zijn, in een gebied waar de schurende stroom tweemaal daags langs trekt?

Ongetwijfeld kunnen de Nederlandse baggeraars een nuttige bijdrage leveren aan bescherming tegen klimaatverandering, maar dan in Bangladesh, Egypte en Vietnam. Die gebieden zijn volgens het onlangs verschenen Human Development Report van de VN ontwikkelingsorganisatie UNDP het meest kwetsbaar. Daar wonen 100 miljoen mensen onder concrete dreiging van het stijgende water. Tel daar orkaangebieden bij op en krottenwijken langs zwellende rivieren en je hebt het over 1,5 miljard mensen die in de frontlinie staan van de klimaatverandering. Helaas kunnen die weinig betalen voor hun veiligheid. Het VN-rapport stelt daarom voor de beschermingsmaatregelen te bekostigen uit een CO2-heffing die het ontwikkelingsbudget zou moeten verdubbelen. Voorwaarde daarvoor is wel dat het Kyoto protocol na 2012 een stevig vervolg krijgt. De VN: “Er bestaat niet zoiets als een laatste kans voor de menselijke ontwikkeling. Maar het post-Kyoto verdrag zit er dicht tegenaan.”

copyright © Het Inzicht / Jos Wassink, 2007