Dodelijke mist

VROM.nl, juni 2005

Dodelijke mist

Op 12 augustus 1986 ging er iets vreselijk fout in het kratermeer bij Nyos in Kameroen. Iets maakte het koolzuurgas (CO2) los, dat onder hoge druk in het tweehonderd meter diepe water zat opgelost. Een dodelijke gaswolk rolde met een snelheid van twintig tot vijftig kilometer per uur de helling af. De wolk kwam 23 kilometer ver en doodde achttienhonderd mensen en duizenden stuks vee. Joseph Nkwain was een van de weinigen die het kon navertellen: “Ik hoorde mijn dochter rochelen. Maar toen ik naar haar kamer ging, zakte ik in elkaar.”

Tragisch, denkt u misschien. Maar dat was in Afrika. Wij hebben hier geen vulkanen. Hier kan zoiets niet gebeuren. Nou, ik ben daar sinds kort niet meer zo zeker van.

Onlangs verklaarde staatssecretaris Van Geel dat “schone kolencentrales een re‘le optie voor de toekomst zijn”. Dat was op een congres van energiekoepel EnergieNed in Scheveningen. Ik denk dat de heren erg ingenomen waren met de steun van de staatssecretaris, want ze staan te springen om kolen als brandstof te gebruiken in plaats van aardgas. Aardgas is de schoonste fossiele bron. Helaas raakt Slochteren op en dat maakt Nederland steeds afhankelijker van gas uit het buitenland. Kolen hebben we zelf. “Voor kolen is er een goed lange-termijnperspectief”, verklaarde EnergieNed-voorzitter De Lange alvast.

Maar hoe zit het met de CO2-uitstoot? Energieonderzoekscentrum ECN voorspelde vorig jaar nog dat nieuwe kolencentrales op maatschappelijk verzet zouden stuiten. De oplossing die ons nu voorgehouden wordt heet ‘schone steenkool’ of zelfs ‘groene steenkool’. Daarbij beloven stroomproducenten de afvalgassen te zuiveren en het CO2 op te slaan in de grond. Ze denken aan lege gasvelden en ondergrondse zoutwaterformaties. De Fransen experimenteren er al mee in de Noordzee. Je pompt het CO2 gewoon onder hoge druk de bodem in. Kraan dicht draaien en het gas blijft er eeuwig zitten. Voila.

Maar eeuwig is wel erg lang. Wie kan garanderen dat er geen kleine aardbeving plaatsvindt? In Limburg en Groningen wil dat nog wel eens voorkomen. En wat als dat CO2 zich dan onder hoge druk een weg naar boven baant? Tot nu toe dacht ik dat het dan in de atmosfeer zou komen, waar het dan alsnog bijdraagt aan het broeikaseffect. Jammer, experiment mislukt. Maar denk eens aan de ramp in Nyos. Je ziet het Friesbonte vee al omvallen in de wei; tong uit de bek en een verbaasde blik in de ogen.

Opslag van CO2 in de bodem kon wel eens veel gevaarlijker zijn dan de opslag van radioactief afval. Als radioactief afval ontsnapt, raakt in het ergste geval het grondwater besmet en moet het drinkwater uit een andere bron komen. Maar tegen zo’n dodelijke gaswolk is niets bestand.

Dus als uw energieproducent u binnenkort vertelt dat steenkool ‘groen’ is: geloof hem niet! Steenkool is hartstikke zwart en een brandstof uit het verleden, niet voor de toekomst. ‘Groene steenkool’ is een gemakszuchtige en gevaarlijke smoes om niet te investeren in duurzame energie.

Weet u trouwens wat ze in Kameroen gedaan hebben om herhaling van de ramp te voorkomen? Wetenschappers uit Amerika, Frankrijk en Japan hebben een PVC-buis in de bodem van het meer gestoken, om het CO2 geleidelijk te laten ontsnappen. Die verandert af en toe in een enorme fontein, maar het gevaar is geweken. En wij zouden zo stom zijn om CO2 in de bodem te pompen?

copyright © Het Inzicht / Jos Wassink, 2005