Hoogleraren gaan net als alle andere medewerkers met hun 65-ste met pensioen. Maar er zijn uitzonderingen. Deze week: geofysicus en innovatieconsultant prof.dr.ir. Guus Berkhout (73).
Gele vloerbedekking en een schilderij aan de muur. Daaronder twee leren fauteuils met een schaakspel ertussen. De inrichting is niet TU standaard, evenmin als de bewoner. Straks vertrekt Berkhout naar Den Haag voor een bespreking op het Europese hoofdkantoor van Saudi Aramco, een van ’s werelds grootste olieleveranciers, en klant van Berkhouts Delphi Consortium. Later op de dag gaat hij door naar het Bel Air Hotel. Dat is de plek waar hij graag met projectdirecteuren en promovendi afspreekt.
Het Delphi Consortium levert sinds 1982 nieuwe geo-imaging oplossingen aan ruim dertig aangesloten bedrijven. “Wij zijn de nieuwe ogen van de geo-industrie”, zegt Berkhout. Door te kiezen voor een consortium aan internationale ondernemingen blijft hij met z’n 20 medewerkers uit de fuik van specifieke problemen van bedrijven, maar kan hij naar eigen zeggen “strategisch fundamenteel bezig blijven en werken aan de technologie van morgen.”
Als belangrijkste verschil met zijn werk voor zijn pensionering in 2005 noemt Berkhout het wegvallen van het financiële gedoe en de vergaderingen. “We hebben zoveel bureaucratie ingevoerd op de universiteit dat mensen veel te veel bezig zijn met protocollen en te weinig tijd overhouden rustig na te denken over wat ze aan het doen zijn.” Het aantal dagen is niet veranderd (“zeven!”) en zijn huidige contract bij de faculteit CiTG loopt tot 2015.
Berkhout werkt aan drie grote projecten. Naast het Delphi Consortium zijn dat: een opmerkelijk sociaaleconomisch ontwikkelingsmodel én een voorstel voor een nieuwe democratie.
Het ontwikkelingsmodel is een soort natuurwet in de sociaaleconomische ontwikkeling. “Het is geniaal omdat het in één oogopslag laat zien wat er in de wereld gebeurt.” De emeritus toont een grafiek met op de y-as het armoedepercentage in een land en langs de x-as het nationale inkomen gedeeld door het aantal inwoners. Alle nationale economieën staan als stip in de grafiek en wat blijkt? Alle economieën liggen op dezelfde hyperbool: linksboven de armste landen en rechtsonder de rijkste. Naarmate een economie zich ontwikkelt beweegt de economie zich kennelijk langs de kromme van links naar rechts (meer inkomen per inwoner) en van boven naar beneden (armoede percentage daalt). “Als we succesvol zijn in het verminderen van de armoede, krijgen we een enorm tekort aan energie, voedsel en water.”
Voor Berkhout maakt dat inzicht, dat hij wil publiceren in een gezaghebbend economisch blad, veel duidelijk over de oriëntatie op de toekomst. De TU bijvoorbeeld zou zich veel duidelijker moeten profileren op water en energie vanwege de enorme vraag die daarnaar zal ontstaan. “Dat is pas een visie! Zonder sterk profiel blijven we in de middenmoot hangen.”
Ook zijn toekomstvisie voor politiek vloeit hier uit voort. Hij pleit voor een door de bevolking opgesteld regeerprogramma dat door kundige vakministers ter hand wordt genomen en waar burgers aan deelnemen als co-creator.
Gedreven door discipline begeeft Berkhout zich drie ochtenden per week naar de fitness in het Haagse Promenadehotel omdat het hem helpt om geestelijk actief te blijven. Ontspanning vindt hij bij zijn Birch Wood jazztrio waar hij piano speelt. Alleen late optredens doen ze niet meer.
Als motto mailt hij naderhand: “Zorg er altijd voor dat je een motiverend doel hebt in je leven.”
CV
Na een studie elektrotechniek aan de TU (1963) promoveert Guus Berkhout cum laude (1970) in de natuurkunde. Vanaf 1964 werkt hij bij Shell en in 1976 keert hij terug aan de TU als hoogleraar geofysica en seismische beeldvorming. Tussen 1998 en 2001 is hij lid van het cvb. Vanaf 2001 vervult hij bij TBM de leerstoel innovatie management. Vanaf 2008 werkt hij bij CiTG. Berkhout is lid van de KNAW (1990) en de AcTI (Nederlandse academie voor technologie en innovatie – 1988).
