In zijn artikel ‘Duitsland verkijkt zich op zon en wind’ (NRC, 7 juni 2012) stelt Paul Luttikhuis dat de verduurzaming van de Duitse elektriciteitsvoorziening dreigt te mislukken, zeker nu de kerncentrales (goed voor 17 procent van de productie) uitgefaseerd gaan worden. Redenen daarvoor zijn weerstanden bij de elektriciteitsproducenten en bevolking vanwege investeringskosten en een hogere stroomprijs.
Dat elektriciteit duurder wordt is zeker, maar dat geldt vrijwel zeker ook voor stroom uit gas- en kolencentrales vanwege de stijgende brandstofkosten en mogelijke CO2-belasting in de toekomst. Energiesystemen worden aangelegd voor decennia en vereisen een visie op de toekomst. Anders dan in Nederland volgt het energiebeleid in Duitsland al vanaf 2001 zo’n duurzame visie met als gevolg dat daar nu 20 procent van de elektriciteit uit duurzame bron komt tegen 10 procent bij ons. Het aandeel groene stroom stijgt in Duitsland met een tempo van 10 procent in 5 jaar. Met dat tempo wordt de doelstelling van 50 procent duurzaam in 2030 ruim gehaald, hoe ambitieus dat ook mag lijken. Het grafiekje suggereert een enorme versnelling in het aandeel groene stroom, maar dat komt doordat de tijdschaal halverwege de figuur tien maal kleiner wordt. Met dat tempo kunnen duurzame bronnen binnen tien jaar tijd de productie van kerncentrales vervangen. Toegegeven, dat vereist enorme investeringen. Niet alleen in zon- en windparken, maar ook in krachtige gelijkstroomkabels en opslagcapaciteit. Investeren in een dergelijke infrastructuur ten koste van een hogere stroomprijs vind ik een verstandiger keuze dan te blijven vertrouwen op aardgas en kolencentrales en dan over 10 of 20 jaar geconfronteerd te worden met waarschijnlijk nog hogere stroomprijzen. Het grote voordeel van duurzame infrastructuur is dat je geen brandstofkosten meer hebt – zon en wind zijn gratis. Duitsland investeert in zijn energietoekomst en dwingt energiebedrijven daarin mee te gaan. Dat begon al in 2001 met een afnamegarantie en een vaste prijs voor zonne-energie, een initiatief van parlementariër Hermann Scheer. Ondanks gemor van de industrie heeft dat zonne-energie in Duitsland tot een enorm succes gemaakt, en voor veel plaatselijke werkgelegenheid gezorgd in de installatiebranche. Het is dan ook niet waarschijnlijk dat Merkel zich nu opeens door de tegenspartelende energiebedrijven van de wijs laat brengen. Wel is te hopen dat ze de kiezer van de gekozen koers kan blijven overtuigen. In plaats van met Schadenfreude toe te kijken kan Nederland beter het Duitse voorbeeld volgen en zich minder afhankelijk te maken van het Russische aardgas.
Ir. Jos Wassink is wetenschapsjournalist en auteur van het boek Energierevolutie (2007).
