Skip to content


Ecodrama op Pandora

Jake Sully (Sam Worthington, links) krijgt een briefing van zijn team op Pandora. ( Foto: © 2009 Twentieth Century Fox Film Corporation)

Delta, 6 jan 2010 – Recensie

‘Avatar’ is niet alleen de duurste film aller tijden en een ongekend visueel spektakel, het is ook een diep-ecologisch epos.

James Camerons nieuwste film speelt zich volledig af op de wonderlijke wereld Pandora. Vier meter lange blauwe mensachtigen met platte neuzen en gele ogen leven er in wonderlijke harmonie met andere vreemde schepsels zoals dino-achtige wildebrassen van het formaat olifant, vliegende dino’s ter grootte van een stadsbus en reptielachtige paarden. Het landschap is ronduit spectaculair met bomen zo groot als wolkenkrabbers, diepe valleien en zwevende bergen – in de lucht hangende rotsblokken van honderden meters groot die alleen door lianen met elkaar verbonden zijn. De Na’vi, zoals de inwoners heten, leven een eenvoudig bestaan in harmonie met de natuur.

De film begint met de aankomst van een aardse versterkingsploeg die uit hun cryo-slaap gewekt worden. Al bij de glijvlucht komt de menselijke aanwezigheid in beeld: een mijn in het oerwoud oogt als een open wond, uitgegraven door monsterlijk grote graafmachines en vrachtwagens op zoek naar delfstoffen. Even verder landt het ruimtevaartuig op een omheinde militaire basis vol futuristisch wapentuig en vuilbekkende officiers.

Het probleem is dat een grote stam inboorlingen zich aan de voet van een megaboom gevestigd heeft waaronder zich een immense voorraad van de begeerde delfstof Unobtainium (‘Onverkrijgbarium’) bevindt. De blauwe reuzen moeten dus verkassen, maar hoe? Men heeft zijn hoop gevestigd op hybride infiltranten, wezens die in het lab gekweekt zijn uit een mix van menselijk en Na’vi dna en die via geperfectioneerde telepathie als in een droom bediend worden door hun ‘bestuurder’. Dat de marinier in een rolstoel Jake Sulley (Sam Worthington) hiervoor wordt ingevlogen, berust op toeval. Men had zijn tweelingbroer gekloond met Na’vi bloed, maar die is intussen overleden. Jake is genetisch weliswaar de perfecte keuze, maar verder is hij vrijwel onvoorbereid. Dat blijkt meteen bij de eerste sessie, wanneer zijn geest bezit neemt van de reusachtige blauwe avatar en hij weer kan lopen. Wat heet, hij rent er in pyjama euforisch vandoor met de infuusslangen nog achter zich aan.

De infiltranten moeten contact maken met de Na’vi en hen ervan overtuigen dat het beter is om te vertrekken. Want dat de graafmachines komen, lijdt geen twijfel. “Een massaslachting is natuurlijk vervelend”, zegt de projectleider empathisch, “maar aandeelhouders vinden rode kwartaalcijfers nog veel erger.”

Zo komt Jake in de vorm van zijn blauwe avatar Jakesully bij de Na’vi terecht, waar hij onder de hoede genomen wordt door de jonge vrouw Neytiri. Natuurlijk ontspint zich tussen hen een romance, die aanvankelijk ook hinder ondervindt van Jake’s onervarenheid. Hij kan niet eens uit een boom springen of een paard berijden, laat staan een vliegende draak. Terwijl dat allemaal wel basisvaardigheden zijn voor een beetje Na’vi vent.

Geleidelijk aan begint het verhaal te draaien. Jake’s droom wordt steeds meer zijn werkelijkheid en de Na’vi zijn vrienden, terwijl de werkelijkheid op de militaire basis zich tot een nachtmerrie ontwikkelt als de ijzervretende kolonel Quaritch Jake van verraad beticht.

Jake ontwikkelt zich zelfs tot aanvoerder van de Na’vi tegen de oprukkende mensheid. Dan gaat het van dik hout. Oprukkende helikopters in het lage ochtendlicht roepen herinneringen op aan de film ‘Apocalypse now’, en dat is ook precies wat de Na’vi te wachten staat. “Wie op je grondstoffen zit, verklaar je de oorlog en dan vernietig je ze”, vat de projectleider de strategie samen. Het is oorlog tussen het vreemde maar holistische natuurvolk met pijl en boog en de agressieve, kortzichtige en vraatzuchtige indringers die, zo horen we terloops, hun eigen aarde al hebben verspeeld.
Het verhaal is simpel genoeg, maar de visuele uitwerking van het vreemde Pandora en de geavanceerde techniek van de Sky-people (mensen) zijn ronduit spectaculair.

Daarnaast is Camerons sciencefictionfilm een krachtig protest tegen de neoconservatieve kapitalistische houding. Na deze film hoop je dat de speurtocht naar buitenaards leven nooit iets zal opleveren.

Posted in Delta.


0 Responses

Stay in touch with the conversation, subscribe to the RSS feed for comments on this post.

You must be logged in to post a comment.