Skip to content


Krasse Knarren – Jacob Fokkema

Hoogleraren gaan net als alle andere medewerkers met hun 65-ste met pensioen. Maar er zijn uitzonderingen. Deze week: geofysicus en oud-rector prof.dr.ir. Jacob Fokkema (65).

Klik voor tekstversie

Foto’s, oorkondes, geschenken en een oude radio. De kamer van emeritus hoogleraar Jacob Fokkema bij Technische Natuurkunde is een decor bomvol herinneringen. Als ze hem vragen of hij nog afscheid neemt als hoogleraar (in januari 2013 ging hij met pensioen) verwijst hij naar het prachtige afscheid dat hem eind 2009 werd aangeboden bij zijn vertrek als rector. “Het is gebeurd. Je bent uit de limelight. Maar de waardering heb ik opgeslagen.”

Vandaag zat hij een promotiezitting voor, had een bespreking met collega Van den Berg over een gezamenlijk onderzoek en gaat later op de middag naar Den Haag voor een overleg bij NWO waar hij voorzitter is van het gebiedsbestuur aard- en levenswetenschappen. Best een drukke dag. Na zijn rectoraat heeft Fokkema een nieuwe invulling moeten vinden. Nu werkt hij maandag voor NWO, dinsdag tot en met donderdag op de TU en vrijdag is hij oppasopa voor zijn kleinzoon. Wat is het verschil met voor zijn pensionering? “Eigenlijk geen.”

Ook is Fokkema weer in het onderzoek gedoken. Samen met collega emeritus prof.dr.ir. Peter van den Berg (TNW) werkt hij aan een andere manier om het teruggekaatste geluid in de ondergrond, de seismiek, te beschrijven. “Dat geeft een boel complicaties. Dat is leuk en je bent bezig in je vak.” Hij hoopt dat hij de beoogde transformatie van de golfvergelijkingen nog tot een goed einde weet te brengen. “De ene dag denk ik: het komt er aan. Maar de volgende dag: het moet allemaal anders. En dat is exact wat wetenschap is. Je hoort altijd alleen de glamour, maar het is een struggle. Ik kan me nu tenminste veroorloven om er langer over na te denken.”

Radiogolven trokken Fokkema ooit naar de elektrotechniek. Hij zat als kleuter bij zijn ‘Pake’ (opa) op schoot en draaide aan de knop. Stemmen klonken, vreemde talen en flarden muziek. Hoe kon dat zonder draadje? Dat wilde de kleine Jacob begrijpen. Pake maakte de radio’s zelf met spoelen, buizen en een stuk gordijn voor de speaker. Ook tijdens de oorlog. “Hij had zoveel radio’s toen. Bovengronds, ondergronds, het maakte hem niks uit. Het was een beetje nonchalante man. Ik schijn op hem te lijken.”

Fokkema’s benoeming bij NWO is onlangs tot 2016 verlengd. En toch zal hij ergens in de komende vijf jaar z’n huidige activiteiten afbouwen. Wanneer weet hij nog niet. Hij gelooft niet in het adagium dat je moet stoppen op je hoogtepunt. Dan belast je jezelf met het idee dat je nog een top moeten halen. “Ik vind het nog verschrikkelijk leuk om te doen, maar zie ook dat het minder wordt.”

Andere dingen staan te wachten: meer reizen met zijn vrouw Hanneke, boeken lezen (“Witgenstein is mijn held”) en drummen. Jawel, de oud-rector heeft drumles genomen bij de muziekschool in Schiedam totdat die in het kader van het nieuwe cultuurbeleid gesloten werd. Nu geeft Fokkema zijn kleinzoon drumles op zolder. “Hij is nog maar twee jaar. Maar hij vindt het vreselijk leuk om te slaan.”

Jacob Fokkema kwam in 1976 als promovendus in dienst van de TU. Hij promoveerde in 1979 bij prof.dr.ir. Aad De Hoop (EWI) en kreeg een baan als wetenschappelijk medewerker. Na een onderbreking in Stanford keerde hij in 1982 naar Delft terug bij prof.dr. Ziolkowski (technische geofysica), een post die hij twaalf jaar later zelf zou bekleden. In 2001 werd Fokkema gevraagd als rector, een functie die hij tussen 2002 en 2010 met humor en waardigheid bekleedde. Nevenfuncties zijn ondermeer: voorzitter adviesraad Deltares, voorzitter wetenschapscommissie van de Fryske Akademie en (hulp-)Sinterklaas.

 

 

 

Posted in Artikelen, Delta, Krasse Knarren.

Tagged with , .